Wspominamy Przeworszczan, którzy brali udział w powstaniu styczniowym
22 stycznia, 2025Sietesz. Pożar sadzy w przewodzie kominowym
22 stycznia, 2025Rączyna. Pożar sadzy w kominie
22 stycznia, 2025Noworoczne spotkanie z okazji Dnia Babci i Dziadka w Zarzeczu
22 stycznia, 2025Ruszyła rekrutacja do przedszkola nr 2 w Przeworsku
22 stycznia, 2025Za nami świetny weekend Szkółki Piłkarskiej „Orzełek”
22 stycznia, 2025Start zapisów na dwa wydarzenia biegowe w Kańczudze
22 stycznia, 2025
Twoje Miasto Przeworsk
Lokalna Gazeta Informacyjna

Przyjrzyjmy się wigilijnemu drzewku
Przyjrzyjmy się wigilijnemu drzewku
PRZYJRZYJMY SIĘ BOŻONARODZENIOWEJ CHOINCE, wigilijnemu drzewku, rajskiemu drzewku, najpopularniejszej ozdobie, wypełniającej totalnie przestrzeń naszego otoczenia w okresie Godnich Świąt. Wierzymy, że obecność choinki w domu i poza domem sprawia i zapewnia ludziom – szczęście, zdrowie, błogosławieństwo, płodność, urodzaj i dostatek, chroni przed złem. Ozdoby choinki nie są przypadkowe, mają bogaty sens symboliczny.
CHOINKA JEST ZNAKIEM ŚWIATŁA: światła świątecznego, światła życia, światłości Boga, światła dającego energię, sprowadzającego urodzaj i dostatek. Choinkowe światełka palące się całą noc wigilijną – są drogowskazem dla dusz zmarłych przodków, a przeszkodą dla złych duchów. Światło choinkowe symbolizuje dobrą Boską światłość i ład kosmiczny. Do ozdób świecących należą: gwiazda, księżyc, sople. Gwiazda na czubku choinki to znak narodzenia Jezusa w Betlejem i pierwsza gwiazda – znak początku wieczerzy – początku czasu świąt. Księżyc na choince oznacza płodność, nieśmiertelność i wieczny powrót. Sopelki, czyli zamarznięty błyszczący lód, światło zaklęte w krysztale. Według podhalańskiej legendy o pochodzeniu choinki, to właśnie lśniące sople na świerku były pierwszymi ozdobami ofiarowanymi Dzieciątku przez niedźwiedzia.
OZDOBY KULISTE – są symbolem wieczności i nieskończoności, nieśmiertelności, życia wiecznego. Bombki (bańki) szklane i światy z opłatka – oznaczają ziemię, świat; dotknięte poruszają się ruchem wirowym, symbolizującym wieczny ruch kosmiczny, wciąż następujących po sobie pór roku, narodzin i śmierci. Kolczasta kulka: kolczatka/język – to zwierzę zwalczające zło i zwierzę solarne; jeż zwinięty w kłębek podobny jest do promienistego słońca, jest symbolem bogactwa. Ciastka okrągłe, symbolizują słońce, które nigdy nie umiera i odradza się w zimowym czasie przejścia. Dzwonki o kolistej podstawie mają moc wieszczącą, są głosem Boga. Łańcuch dookoła choinki oznacza ciągłość, trwałość, idealną całość; opasując – ochrania, symbolizuje więzi rodzinne i nierozerwalne szczęście w rodzinie.
OZDOBY W KSZTAŁCIE ZWIERZĄT – zwierzęta generalnie symbolizują płodność; na choince wiszą zwierzątka dobre, kojarzące się pozytywnie: ptaszki, kogutek, ptaki leśnie, paw, łabędź, bocian, ptaszki fantastyczne, czyli rajskie. Ptaki symbolizują radość z narodzenia Jezusa, jako wyobrażenie duszy ludzkiej są symbolem nieśmiertelności. Zajączek – energia; rybki – urodzaj, pobudzenie; wiewiórka – zdrowie, zwinność. Ozdobą pochodzącą ze świata zwierzęcego jest jajo – wydmuszka, używane do wykonania ozdób – to znany symbol życia, początku świata, płodności, urodzaju, energii życiowej. Obecność wydmuszek na choince miała spowodować nośność kur.
OZDOBY ROŚLINNE – owoce: jabłka, orzechy, szyszki, żołędzie, grzybki. Zawieszanie na choince owoców to kreowanie dostatku i urodzaju. Jabłko to symbol miłości i zdrowia. Orzech – włoski i laskowy to symbol zdrowia, dostatku i majętności. Szyszka to symbol łask i męskiej płodności, obfitości. Grzyby – oznaczają wzmagającą się płodność, szczęście, pieniądze. Kwiaty na choince oznaczają rozkwitające drzewko, są znakiem witalności i szczęścia.
POŻYWIENIE z choinki to ciastka, pierniki, cukierki, jabłka, orzechy, pomarańcze – zapewniają dostatek, bogactwo i chleb. Jest to dar człowieka dla człowieka – poczęstunek dla gości, dzieci i kolędników, a także symboliczny poczęstunek dla dusz zmarłych przodków. Słodycze z choinki wprowadzają słodycz do domu. Zaś kradzież cukierków z choinki powoduje, że moc przysparzania słodyczy przez te cukierki jest większa!
OZDOBY W KSZTAŁCIE LUDZKIEJ POSTACI – Są to: laleczki, baletnice, święty Mikołaj, Adam i Ewa, krasnoludki, anioły. Największy anioł umieszczony jest na czubku choinki, mniejsze aniołki: serafiny, cherubiny – wiszą poniżej. Na choince zawiesza się też błyszczącą lametę – włosy anielskie. Anioł choinkowy uosabia anioły, które były obecne i chóry anielskie, które śpiewały – przy narodzeniu Jezusa.
Św. Mikołaj Biskup i krasnoludki opiekują się i pomagają ludziom; św. Mikołaj jest patronem rolników i bydła. Na choince zawiesza się często pary, np. krakowiak i krakowianka, które mają sprowokować małżeństwo. Ozdobą związaną z człowiekiem jest także choinkowe serce – źródło życia, symbol miłości i zgody.
(Na podst. monografii choinki prof. Katarzyny Smyk: „Choinka w kulturze polskiej”)
Źródło: Muzeum Przeworsk
